Vilhelm Lauritzen
Compromisloze estheet en revolutionair architect.
Wilhelm Lauritzen heeft zijn modernistische stempel gedrukt op verschillende gebouwen en interieurs, die vandaag de dag nog steeds als unieke hedendaagse kunstwerken worden beschouwd – in perfecte balans tussen vorm en functie.
Vilhelm Theodor Lauritzen (1894-1984) was een van de belangrijkste Deense architecten van zijn tijd en hielp de weg vrij te maken voor het Deense modernisme. Tegenwoordig staat een aantal van zijn projecten nog steeds model voor een destijds nieuwe en revolutionaire architectuur, waarin vorm de functie volgt.
Als architect en ontwerper ontleende Vilhelm Lauritzen zijn ontwerptaal aan een benadering die hij zijn hele carrière lang trouw bleef, namelijk dat architectuur toegepaste kunst voor iedereen moet zijn – niet alleen voor een selecte groep bevoorrechten. Hij had een grote passie voor het bestuderen van vlinders. Het organische kwam ook terug in veel van zijn ontwerpen, maar hij hechtte vooral veel waarde aan functionaliteit, eenvoud en strakke lijnen.
Vilhelm Lauritzen werd in 1894 geboren in Slagelse en studeerde later aan de Sorø Academie. Hij studeerde in 1921 af aan de architectuuropleiding van de Koninklijke Deense Kunstacademie en richtte het jaar daarop Tegnestuen Vilhelm Lauritzen (tegenwoordig Vilhelm Lauritzen Arkitekter) op.
Op studiereizen naar Spanje en Griekenland deed hij inspiratie op die zijn latere werken sterk beïnvloedde, waaronder zijn eerste grote opdracht Daells Varehus – een aanbesteding die hij in 1922 samen met architect Frits Schlegel won.
Tot de beroemdste en meest iconische werken van Lauritzen behoren de eerste terminal van de luchthaven van Kopenhagen (1939), tegenwoordig bekend als de Vilhelm Lauritzen Terminal, Radiohuset in Frederiksberg (1945), Vega – Folkets Hus in Kopenhagen (1956) en de Deense ambassade in Washington (1960).
Naast gebouwen ontwierp Lauritzen ook interieur in de vorm van deurklinken, leuningen, lampen en stoelen. Verschillende meubelstukken werden ontworpen in samenwerking met architect en ontwerper Finn Juhl, die van 1934 tot 1945 11 jaar lang in de studio werkte.
Om te begrijpen hoe baanbrekend de architectuur van Vilhelm Lauritzen was, moet deze in de context van zijn tijd worden gezien. Architectuur had zich lange tijd gericht op de vorm en versiering van gebouwen, maar Lauritzens benadering ging meer over bruikbaarheid en goed functionerende oplossingen. Om dezelfde reden bestaat het risico dat de genialiteit op het eerste gezicht over het hoofd wordt gezien.
Dit geldt bijvoorbeeld voor de Vilhelm Lauritzen Terminal en het omroepgebouw Radiohuset. Toen Lauritzen begon met het ontwerpen van de luchthaventerminal was de commerciële luchtvaart nog nieuw. Maar als functionalist zag hij de noodzaak om het gebouw in twee kanten te verdelen: airside en landside. Vandaag de dag is dit hoe de meeste luchthavens ter wereld zijn ontworpen.
Radiohuset heeft een functioneel exterieur en interieur dat zo eenvoudig is dat men gemakkelijk details over het hoofd ziet die nog steeds bijdragen aan de huidige functie van het gebouw. De verschillende functies, zoals de foyer, de concertzaal en de kantoren, zijn terug te vinden in de typologie van het gebouw zelf, waar de geluidsstudio's fungeren als in elkaar passende dozen met wanden en funderingen die zorgen voor een optimale akoestiek en geluidsisolatie.
Radiohuset is een gesamtkunstwerk dat compromisloos van binnenuit is ontworpen – van meubels en deurklinken tot plattegrond – als een van de meest geslaagde voorbeelden van functionalisme. Vilhelm Lauritzen was Ridder in de 1e graad van Dannebrog en werd in 1941 onderscheiden met de Eckersberg-medaille, in 1954 met de C.F. Hansen-medaille en in 1964 met de Eremedaille van de Deense Architectenvereniging. Hij overleed in 1984 op 90-jarige leeftijd in Denemarken en heeft een unieke stempel gedrukt op Deens design.
“Er is geen leven zonder esthetiek.”
Vilhelm Lauritzen